Alternatifim Cafe

Sözde değil özde milliyetçilik

Discussion started on Milliyetçilik

C_R_A_Z_Y

  Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV), milliyetçilik üzerine çalışmasını yayımladı. Milliyetçilik yükseliyor, oylar kime gidecek ya da Oyakbank'ın satışını 'özde' milliyetçiliğin neresine oturtacağız, gibi soruların havada uçuştuğu günlerde iyi bir tercih diyebilirsiniz.

Ancak 'Algılar ve zihniyet yapıları- milliyetçilik ekseni' başlıklı 300 sayfalık çalışma, bu sorulara doğrudan cevaplar vermiyor. Aktörlerden ziyade temellere inip algıları analiz etmeye çalışıyor.

Son yıllarda yükseldiği varsayılan milliyetçiliğin enerji kaynağı bölücü terör. İdeolojik altyapısı zayıf bu refleks, korunma güdüsünden güç alıyor. Terörün ülkeyi bölebileceğine, yapanlar dâhil kimse inanmıyor. Tepkinin asıl sebebi güvenlik endişesi. Askere giden çocuğumuz, kardeşimiz veya arkadaşımızın bayrağa sarılı cansız bedeninin dönme ihtimali bizi öfkelendiriyor. Yelkenini bu rüzgârla şişirmek isteyen kişi ve kurumların varlığı öfkeyi köpürtüyor.

Osmanlı 'biz'i tanımlarken Müslümanlığı ağırlıklı unsur olarak kullandı. Cumhuriyet ise 'Türk' bizi ihdas etmeye çalıştı. Ama, temeli sağlam atamadığı ve durmadan proje tadilatına gittiği için yükselen bina kimseyi tatmin etmedi. Teorik ve ideolojik altyapı gittikçe zayıfladı. Yeniden üretilen, değişen ihtiyaçlara göre yenilenen bir zemin yok. Milliyetçilik çoğunlukla kendini ve sorunlarını ifade dili halini aldı. Aynı kelimelere farklı anlamlar yüklediğimizden onlarca milliyetçilik türü oluşuyor. Çalışmanın doğru tespit ettiği gibi taban tabana zıt görüşlere giydirilen milliyetçilik elbisesi, bütünleşmeyi değil ayrışmayı hızlandırıyor. Birbirini 'ötekileştiren' hatta düşmanlaştıran milliyetçilik etiketli akımlar/insanlar zuhur ediyor. Başörtüsü kimi milliyetçiler için sembolken, bazılarında bölücülük şeklinde algılanabiliyor. Sorunun gerçek yüzü burada netleşiyor. Kurumlarını henüz tam oturtamayan demokrasi, zihinlerde de gerçek anlamıyla yer bulamıyor. Temel hakların dokunulmazlığı konusunda devlet aygıtında var olan isteksizlik ve belirsizlik, halka kafa karışıklığı olarak yansıyor. Haliyle pek çok kavramda olduğu üzere körlerin fil tarifi sendromu yaşanıyor. Herkes tuttuğu yeri tarif ediyor; ama ortaya çıkan milliyetçilikten başka bir şey.

Erzurum'un soğuğunu özlemenin rasyonel açıklaması yok; ama insan akıldan ibaret değil. Annemizi, komşu teyzeden daha çok sevmemiz doğal. Komşuyu aşağı mahalledekilerden ayrı tutmak da öyle. Paylaşılan şeylerin çokluğu bizi birbirimize yaklaştırıyor. Aynı vatanı, aynı anayasayı, aynı hak ve ödevleri paylaşıyor olmak asgari çizgi. Bunun üstüne konan her ortak payda yeni bir 'biz' çemberi oluşturuyor. Dardan genişe giden bu çemberler aslında birbiriyle çatışmıyor, kuşatıyor. TESEV'in çalışması, bütün 'biz' tanımlarını tek küfeye doldurup altına ateş vermeyi öneriyor gibi geldi. Anti-milliyetçiler, araştırmanın konusu olabilecek tarzda cemaatçi yaklaşımlar sergiliyor. Milliyetçilere atfettikleri günahı da işleyerek, milliyetçiliğin bütün şekillerini 'öteki' hatta 'düşman' olarak tanımlıyorlar. 'Pozitif milliyetçilik' sorusuna müstehzi tavırla 'varlığına dair bir şey bilmiyoruz' demek bilim adamı tavrına uymuyor. Madem milletler var, milliyetçilik de olacak. Milliyetçiliği bırakın demenin pratik karşılığı yok. Karşıtlığın, milliyetçiliği daha çok tetiklediği de inkâr edilemez. Ayrıca ırkçılıktan arındırılmış müspet milliyetçiliği, toplumsal dayanışmanın ihtiyaç duyduğu güç kaynağı olarak kullanabiliriz.

Bu çalışma eleştirilecek yönleriyle birlikte milliyetçilik tartışmalarının sözde kalmayıp öze inmesi için adım olabilir. Milliyetçilerin de kendi içlerinde 'öz'e dönük muhasebe ve müzakereleri bir an önce başlatması gerekiyor. Metropolleşmeye karşı hemşericilik, küreselleşmeye karşı milliyetçilik; zayıflayan seküler milliyetçilik ve yükselen laikçi milliyetçilik; laikçi milliyetçiliğin Batı ile arasındaki aşk-nefret ilişkisi; tahsilli orta sınıfta milliyetçiliğin sebep ve sonuçları, yurtseverlik ile pozitif milliyetçilik arasındaki paralellikler gibi başlıklar konuya derinlik katabilir
#1 - Temmuz 14 2007, 22:12:36

Üye:

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.