MİLLİ MÜCADELENİN BAŞLANGICI OLAN 1919 YILINDA ÜLKENİN GÖRÜNÜMÜ ŞÖYLEYDİ. OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA KENDİNİ BU İMPARATORLUĞUN PARÇASI OLARAK GÖRMEYEN BÜTÜN TOPLULUKLAR AYRILMIŞ DEVLETİN ASLİ UNSURU OLAN TÜRK İNSANI ŞARTLARI ÇOK AĞIR BİR MÜTAREKEYE, KATLANMAK ZORUNDA BIRAKILMIŞTI. ZATEN KÜÇÜLMÜŞ OLAN İMPARATORLUĞUN SON TOPRAKLARI DEĞİŞİK BAHANELERLE İŞGAL EDİLMİŞ YADA İŞGAL EDİLMEYE ÇALIŞILIYORDU. YÜZLERCE YIL BU MİLLETLE BERABER YAŞAMIŞ VE ONLARDAN AYRIMCILIK GÖRMEMİŞ OLAN RUM VE ERMENİ AZINLIK HER TÜRLÜ TAŞKINLIKLA, HALKIN ONURUNU ZEDELİYORDU. ZATEN İLKEL ŞARTLARDA YAŞAYAN,BİR DE SÜREKLİ AŞAĞILANMAYA MARUZ KALAN TÜRK İNSANI BİR ÇIKIŞ NOKTASI ARIYOR, YÜZLERCE YILLIK GELENEĞİN BİR GEREĞİ OLARAK BU ÇIKIŞ NOKTASINI İSTANBUL’DA, PADİŞAHTA GÖRÜYORDU. ANCAK PADİŞAHIN ŞAHSİ ÇIKARLARI İÇİN İŞGAL GÜÇLERİYLE İŞBİRLİĞİ İÇİNDE OLMASI VE BİR SÜRÜ OLARAK NİTELENDİRDİĞİ HALK İÇİN KILINI BİLE KIPIRDATMAMASI HALKI DAHA DA BÜYÜK BİR BEZGİNLİĞE VE YILGINLIĞA İTİYORDU.
HER ŞEYİN ARTIK BİTTİĞİNİN DÜŞÜNÜLDÜĞÜ BİR DÖNEMDE HERŞEYİN BİTMEDİĞİNİ FARKEDEN BİR TEK ATATÜRK VARDIR. ATATÜRK 4 ŞUBAT 1919 TARİHİNDE ALEMDAR GAZETESİNİN YAZARLARINDAN REFİİ CEVAT ULUNAY’A ŞUNLARI SÖYLÜYORDU; “BU GÜN HERHANGİ BİR TEŞKİLATÇI ANADOLUYA GEÇER DE MİLLETİ SİLAHLI BİR MUKAVEMETE HAZIRLARSA BU VATAN KURTULUR.” BU KUPKURU ÇÖLDE HİÇBİR HAYAT EMARESİ GÖRÜLMÜYOR. AMA ÇÖLDEN HAYAT ÇIKARMAK BU ÇÖKÜNTÜDEN BİR VARLIK BİR TEŞEKKÜL YARATMAK LAZIMDIR. SİZ BU BOŞLUĞA BAKMAYINIZ. BOŞ GÖRÜNEN O SAHA DOLUDUR. ÇÖL SANILAN BU ALEMDE SAKLI VE KUVVETLİ HAYAT VARDIR. O, MİLLETTİR, O, TÜRK MİLLETİDİR. EKSİK OLAN ŞEY TEŞKİLATTIR. BU TEŞKİLAT ORGANİZE EDİLEBİLİRSE VATAN DA, MİLLET DE KURTULUR.”
ATATÜRK 1937 YILINDA YAPTIĞI BİR KONUŞMADA İSE ŞUNLARI SÖYLÜYORDU;”
BEN 1919 SENESİ MAYIS’I İÇİNDE SAMSUN’A ÇIKTIĞIM GÜN ELİMDE MADDİ HİÇBİR KUVVET YOKTU. YALNIZ BÜYÜK TÜRK MİLLETİNİN ASALETİNDEN DOĞAN VE BENİM VİCDANIMI DOLDURAN YÜKSEK VE MANEVİ BİR KUVVET VARDI. İŞTE BEN BU ULUSAL KUVVETE, BU TÜRK MİLLETİNE GÜVENEREK İŞE BAŞLADIM.”
ATATÜRK’ÜN BAŞLADIĞI İŞ, MUTLAK BİR ASKERİ ZAFER VE MUTLAK BİR TOPLUMSAL DÖNÜŞÜMLE NOKTALANDI. TÜRK İNSANI SAVAŞA ÜMMET OLARAK GİRDİ MİLLET OLARAK ÇIKTI VE BU MİLLET ATASININ ÖNDERLİĞİNDE GERİ KALMIŞLIĞI GERİDE BIRAKARAK ÇAĞDAŞ VE MODERN BİR DEVLET OLUŞTURDU.
ATATÜRK, MİLLETE MİLLET OLDUĞUNU ÖĞRETTİ. MİLLİ BİR DEVLET, MİLLİ BİR ORDU, MİLLİ BİR EĞİTİM, MİLLİ BİR KÜLTÜR OLUŞTURULDU. MEDRESELERİN KAPATILMASI SONUCU AÇILAN ÇAĞDAŞ EĞİTİM KURUMLARINDA MİLLİ EĞİTİME GEÇİLDİ. HARF İNKILABI VE BAŞLATILAN EĞİTİM SEFERBERLİĞİ İLE MİLLET AYDINLATILDI. AÇILAN TÜRK DİL KURUMU’NUN YAPTIĞI ÇALIŞMA İLE TÜRK DİLİ, YABANCI DİLLERİN BOYUNDURUĞUNDAN KURTARILARAK MİLLİ BİR DİL OLUŞTURULDU. TÜRK TARİH KURUMUNUN ÇALIŞMALARIYLA TÜRK İNSANI TARİHTEKİ SEÇKİN YERİNİ ÖĞRENEREK KENDİSİYLE GURUR DUYDU. TÜRK OCAKLARINDA TÜRK KÜLTÜRÜNÜ İŞLEYEREK GELİŞTİRDİ. YÜZLERCE YIL İTİLİP KAKILMIŞ, ASKER VE VERGİ KAYNAĞI VE SÜRÜ OLARAK GÖRÜLMÜŞ TÜRK İNSANI İTİLİP KAKILMAMAYI ÖĞRENDİ. BİREY, VATANDAŞ VE MİLLET OLMANIN NİTELİKLERİYLE DONATILARAK BİLİNÇLENDİRİLDİ. DÜNYADA ÖRNEĞİ GÖRÜLMEMİŞ BU DÖNÜŞÜMÜ YARATAN MİLLİ HEYECANI ONUNCU YIL MARŞININ ŞU DİZELERİ ÇOK GÜZEL BİR BİÇİMDE YANSITMAKTADIR.”
“BİR HIZLA KÖTÜLÜĞÜ, GERİLİĞİ BOĞARIZ
KARANLIĞIN ÜSTÜNE, GÜNEŞ GİBİ DOĞARIZ
TÜRK’ÜZ BÜTÜN BAŞLARDAN ÜSTÜN OLAN BAŞLARIZ
TARİHTEN ÖNCE VARDIK, TARİHTEN SONRA VARIZ”
ATATÜRK’ÜN TÜRK İNSANINI ÜMMETTEN MİLLETE DÖNÜŞTÜRDÜĞÜ DÖNEM AYNI ZAMANDA AVRUPA DA DA MİLLİYETÇİLİĞİN PARLADIĞI BİR DÖNEM OLMUŞTUR. ANCAK ALMANYADA ADOLF HİTLER VE NASYONAL SOSYALİST PARTİ İLE İTALYADA MUSSOLİNİ VE FAŞİST PARTİ İLE IRKÇI MİLLİYETÇİLİĞİN DORUK NOKTASINA ÇIKTIĞI BİR DÖNEMDİR. BU İKİ LİDER IRKÇILIK YAPARAK DÜNYAYI KAN VE GÖZYAŞINA BOĞARKEN, ATATÜRK BAMBAŞKA BİR MİLLİYETÇİLİK ANLAYIŞINI BENİMSEMİŞ VE HALKINA BENİMSETMİŞTİR. ATATÜRKÇÜ MİLLİYETÇİLİK ANLAYIŞI ADINI VERDİĞİMİZ BU ANLAYIŞ, ÇAĞDAŞ VE MODERN TÜRK MİLLETİNİN VE TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNİN YAPISINI BELİRLEMİŞTİR.
ATATÜRK’E GÖRE “AYNI DİLİ KONUŞAN AYNI KÜLTÜRÜ PAYLAŞAN, BİRLİKTE YAŞAMA İSTEĞİNDE SAMİMİ OLAN İNSAN TOPLULUĞUNA MİLLET ADI VERİLİR.”
ATATÜRK’E GÖRE BİR MİLLETİ OLUŞTURAN UNSURLAR; DİL BİRLİĞİ, YURT BİRLİĞİ, KÜLTÜR BİRLİĞİ, DUYGU BİRLİĞİ, TARİHİ VE AHLAKİ AKRABALIKTIR. BU UNSURLAR ARASINDA IRK VE DİN BİRLİĞİ YER ALMAZ. IRK VE DİN KÜLTÜR BİRLİĞİNİN ALT UNSURLARI OLARAK DEĞERLENDİRİLİR.
ATATÜRK’E GÖRE MİLLİYETÇİLİK; AİT OLDUĞU MİLLETİN VARLIĞINI SÜRDÜRMESİ VE YÜCELTMESİ İÇİN DİĞER BİREYLERLE BİRLİKTE ÇALIŞMAK BU ÇALIŞMAYI VE BİLİNCİ GELECEK KUŞAKLARA YANSITMAKTIR.