Genellikle kadınların hamile kalamadıkları zaman öğrendikleri çikolata kisti, belirti vermediği gibi en önemli kısırlık nedenleri arasında yer alıyor.Genellikle kadınların hamile kalamadıkları zaman öğrendikleri çikolata kisti, belirti vermediği gibi en önemli kısırlık nedenleri arasında yer alıyor
En önemli kısırlık nedenleri arasında yer alan endometriozis (çikolata kisti) pek çok farklı belirtiye sahip olduğundan çoğu zaman ancak kadın hamile kalamadığında teşhis edilebiliyor. Amerikan Hastanesi Kadın Sağlığı Ünitesi uzmanlarından ve
www.tupbebek.com sitesi medikal direktörü Dr. Senai AKSOY endometriozis konusunda en çok merak edilen soruları yanıtlıyor.
Endometriozis nedir?
Endometriozis uterus (rahim) boşluğu dışında, rahim içini döşeyen ve adetle dökülen endometrial dokuların varlığı olarak tanımlanır. Sıklıkla rahim arkası boşluk, rektovajinal aralıkta (vajina ile bağırsağın son kısmı arası boşluk), bağırsağın son kısmının üzerinde, tüpler, yumurtalıklar, rahmi tutan arka bağlar, mesane ve karın içi yan duvarlarda bulunur.
Genetik bir hastalık mıdır?
Çalışmalar kız kardeşlerin, kocalarının kız kardeşlerine göre 6 kez, başka bir çalışma diğer kadınlara göre 8 kez artmış riskten söz ediyor. Etkilenen kız kardeşler diğerlerine göre hastalığı daha ciddi geçirebilirler. Ancak genetik geçişin şekli bilinmiyor.
Hangi sıklıkta görülür?
Genel kadın toplumunda % 2 - 5 arasında, çocuk sahip olamayan kadınlarda % 30 - 40 sıklıkta bulunabildiği biliniyor.
Çikolata kistinin nedeni nedir?
Tüm olguları tek bir teori açıklayamıyor. Bu konuda çeşitli görüşler ileri sürülüyor:
* Endometrial doku, tüplerden karın içine göç ederek hastalığa neden olur. Tüpleri bağlananlarda ya da rahmi alınmış kadınlar da nasıl oluşabildiğini açıklayamıyor.
* Normal olarak her ay dökülüp atılan dokuların bağışıklık sistemindeki bir anormallik sonucu vücudun herhangi bir yerine tutunup, büyümesi sonucu oluştuğu,
* Bazı ailelerdeki sıklık nedeniyle, genetik bir doğumsal bozukluk sonucu oluştuğu,
* Karın içi dokunun tekrarlayan inflamasyon sonucu endometrial dokuya değişimiyle oluştuğu,
* Endometrial dokunun rahimden karına kan ve lenf akımı sonucu yayılarak oluştuğu şeklindedir.
Neden kısırlığa sebep oluyor?
Normal anatominin açık bir şekilde bozulduğu olgularda, endometriozis fertilite problemlerinin bilinen bir nedenidir. Gerçekte endometriozis hastalarının % 30-40'ı fertildir. Bu genel toplumun 2 - 3 katıdır.
Bu hastalarda aylık gebe kalma oranı % 12 - 36'ya düşer. Uzun dönemde gebe kalma oranı, anatominin bozulmadığı minimal endometriozisli hastalarda normaldir. Minimal endometriozisi tedavi etmekle gebe kalma oranının artmadığı gösterilmiştir. Kadındaki döngüsel hormonların etkisiyle endometrial doku her ay büyür, gelişir ve ayın sonunda adetle dökülür. Zararsız bir şekilde vücut dışı yerine içeri aktığı zaman kronik inflamasyona bu ise yapışıklık, nedbe gelişimi ve sonuçta üreme organlarının yakalanması ve işlevsiz hale gelmesine neden olur.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Kadınların % 33'ünde hiçbir şikayet yoktur. Hastalığın derinliğine bağlı olarak şikayetleri değişir: % 70'inin çocuğu olmuyordur, % 28 - 66'sında ilişkide ya da adet sırasında ağrı, % 12 - 74'ünde aşırı kanama, % 50'ye kadar varabilen tekrarlayan gebelik kaybı, % 50 kadar düşük kilo, % 13'inde aşırı kilo, % 25 - 31'inde adet sırasında artan sırt ağrısı, % 24 - 50'sinde karıniçi yapışıklıklar, % 34'ünde iç bağlar üzerinde nodüller,% 17'sinde yumurtlamama, % 12'sinde düzensiz adet, % 4'ünde makatta ağrı, bildirilen şikayetlerdir. Hastaların çoğu 20 - 35 yaş arasındadır.
İsin tanısı nasıl konur?
Adetle ilgili herhangi bir şikayet akla endometriozisi getirir. Açıklanamayan infertilite, düzensiz adetler, ara kanama, ağrılı adet ve/veya cinsel ilişkide ağrı durumunda şüphelenilir. Jinekolojik muayenede endometriotik odaklar araştırılır. Ancak tek kesin tanısal işlem karın içinin direkt görülmesi ve dokudan biyopsi alınması yolu ile olur. Yani laparoskopi yapılmasıdır.
Çikolata kisti cerrahi tedavisi nasıl yapılır?
Tüp - yumurtalık ilişkisinin bozulduğu hastalarda ilk cerrahi girişim çok etkilidir ancak tekrarlayan girişimler fertiliteyi düzeltmede daha etkisizdir. Laporoskopi ile gerçekleştirilen en sık cerrahi işlemler, yumurtalık - tüp-rahmi çevreleyen yapışıklıkların kesilmesi, endometriotik lezyonlar, ovarian endometriomaların çıkarılması, lezyonların yakılması, koterizasyon ya da vaporizasyonudur. Uterosakral sinirin yakılması ve kesilmesi (LUNA), ağrıyı gidermede faydalıdır.
