Alternatifim Cafe

Dünya Dönüyor => Tarih => Cumhuriyet Tarihi => Konuyu başlatan: semeni - Aralık 30 2006, 16:18:06

Başlık: Fevzi Mustafa Çakmak
Gönderen: semeni - Aralık 30 2006, 16:18:06
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk genelkurmay başkanı ve rütbesi mareşalliğe yükselmiş iki askerinden (öteki Mustafa Kemal) biri olan Mustafa Fevzi Çakmak 10 Nisan'da İstanbul'da öldü. 1876'da İstanbul'da doğan Fevzi Çakmak, 1896'da Harp Okulu'nu ve 1898'de kurmay yüzbaşı olarak Harp Akademisi'ni bitirdi. 1911' de yarbaylığa yükselen Fevzi Çakmak, Batı Rumeli'yi İtalya'ya karşı savunmak için örgütlenen Garp Ordusu'nun kurmay başkanı oldu. Balkan Savaşı patlak verince Vardar Ordusu harekat şube müdürlüğüne ve ardından, 1913'te, albay rütbesiyle 2. Tümen komutanlığına atandı; bir yıl sonra da 5. Kolordu komutanı oldu. Mart 1915'te rütbesi tuğgeneralliğe yükseltilen Fevzi Çakmak, Birinci Dünya Savaşı'nın Çanakkale cephesinde emrindeki 5. Kolordu ile Kanlıdere ve Kerevizdere savunmalarında önemli rol oynadı; Mustafa Kemal'in hastalanması üzerine, Anafartalar grup komutanlığını da üstlendi. 1916' da, 2. Kafkas Kolordusu'nun, ertesi yıl, önce Diyarbakır'daki 2. Ordu'nun, ardından Filistin'deki 7. Ordu'nun komutanı oldu. Filistin'deyken, özellikle Sina cephesinde gösterdiği başarılan nedeniyle 1918' de rütbesi korgeneral1iğe yükseltildi. 1919'da 1. Ordu müfettişliğine getirildi ve Kasım 1919'da Mustafa Kemal ve arkadaşlarına öğüt vermek için Anadolu'ya gönderilen kurulda yer aldı. İstanbul'a dönünce Askeri şura üyeliğine atandı; 3 Şubat 1920' de İngilizlerin baskısıyla istifa etmek zorunda kalan Mersinli Cemal Paşa'nın yerine harbiye nazırı oldu. 8 Nisan 1920' de sona eren bu kısa görevi sırasında, İstanbul' dan Anada lu'ya silah ve cephane gönderilmesine yardıma oldu. İstanbul' da işgal kuvvetlerinin baskısının artması üzerine 17 Nisan 1920' de Anadolu'ya geçen Fevzi Çakmak, Kozan milletvekili olarak TBMM'ye katıldı ve Meclis tarafından milli savunma bakanlığına, bu görevinin yanı sıra da bakanlar kurulu başkanlığına getirildi. İstanbul hükümetiyse, 26 Mayıs 1920'de Fevzi Çakmak'ı askerlikten çıkararak hakkında idam karan verdi. İkinci İnönü Savaşı'ndan sonra 3 Nisan 1921' de orgeneralliğe yükselen. Fevzi Çakmak, 3 Ağustos 1921'de genelkurmay başkan vekili oldu. Başkomutan Meydan Savaşı'nın zaferle sonuçlanması üzerine, bu savaşın harekat planlannın hazırlayıcısı olması nedeniyle rütbesi Meclis tarafından mareşalliğe yükseltildi (31 Ağustos 1922). Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Cumhuriyetin ilanından sonraki ilk genelkurmay başkanı olan (29 Ekim 1923) Mareşal Fevzi Çakmak 1925'e kadar Kozan milletvekilliği görevini de sürdürdü. Emekli olduktan sonra siyaset yaşamına giren Fevzi Çakmak, 1946 seçimlerinde Demokrat Parti listesinden bağımsız aday olarak İstanbul milletveki seçildi. Bir süre sonra yöneticileriyle anlaşmazlığa düşmesi sonucu, bu partiden ayrılarak (1947) Millet Partisi'nin kuruculan arasında yer aldı (1948) ;ancak, fazla bir etkinlik göstermeyip, partinin onursal başkanı olmakla yetindi. Dinine bağlı bir komutan olarak tanınan Çakmak'ın cenazesi, ulusal yas ilan edilmediği gerekçesiyle CHP karşıtı gösteriye dönüşen bir törenle ve tekbir sesleri arasında, büyük bir kalabalık tarafından Eyüp Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Kaynak:Kemalist.org


(alinti)