Alternatifim Cafe

Marmara Bölgesi

Discussion started on Türkiye Coğrafyası

angelfb1907

Marmara Bölgesi

Türkiye'nin kuzey batısında yer alan Marmara bölgesi, adını bir iç deniz olan MARMARA denizinden alır. Türkiye coğrafyası içinde yükseltileri en az olan bölgedir. Yer şekilleri bakımından diğer bölgeler ile karşılaştırılacak olursa engebeli olmadığı görülür. Trakya bölgesindeki  Işık, Koru ve Yıldız Dağları ile Anadolu Yarımadasındaki Samanlı ve Uludağ bölgenin en önemli yükseltileridir.Marmara bölgesinin nerdeyse tamamına yakını ovalık alanlarla kaplıdır. Balıkesir, Adapazarı, Bursa, Karacabey ve İnegöl ovaları en önemli tarım alanlarıdır. Tekirdağ yarımadası da Türkiye'nin önemli tarım alanlarından biriyken son yıllarda hızla artan sanayileşme sonucunda bu alanlar maalesef gün gectikce azalmaktadır.

Sakarya, Meriç, Ergene, Susurluk ve onun kolları olan Nilüfer ve Kemalpaşa çayları bölgenin belli başlı akarsularıdır. Göller bakımından oldukça zengin bir bölgedir. Çatalca- Kocaeli bölümünde Küçük ve Büyükçekmece, Durusu ve Sapanca, Güney Marmara bölümünde ise Kuş, İznik ve Ulubat Gölleri bilinen su havzalarıdır.

Marmara Bölgesi, coğrafi konumundan dolayı, farklı iklimler arasında bir geçiş alanıdır. Marmara bölgesinde Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasında geçiş ikliminin özellikleri görülür. Bölgenin iç kesimlerinde ise karasal iklim hakimdir. Kuzey Marmara'da Karadeniz iklimi etkili olduğundan bitki örtüsü orman, Güney Marmara'da ise Akdeniz iklimi etkili olduğundan bitki örtüsü Makilikdir.Ergene Havzasının bitki örtüsü ise  Bozkır özelliklerine sahiptir.

Nufus yoğunluğu bakımından Türkiye'nin en kalabalık nüfusunu barındıran bölgesidir. Özellikle Çatalca-Kocaeli (İstanbul-İzmit) bölümünde ve Bursa yöresinde nufus çok kalabalıktır.

%30 luk Ekili - dikili arazi oranı ile Türkiye'de 1. sıradadır.İklimler arasında geçiş özelliğine sahip olduğu için tarım ürünleri çeşidi fazladır. Genel orman dağılımında %11,5 luk payı  ile Türkiye'de 4. sıradadır.Kümes hayvancılığı ve ipek böcekçiliğinde ise 1. sırada gelir. Nüfus ve nüfus yoğunluğu, göç alma ve şehirleşme bakımından Türkiye sıralamasında en başta gelir. Sanayı tesisleri (%50) ve enerji tüketiminde 1. sıradadır.Ulaşım ağının en geniş olduğu bölgedir.Turizm gelirleri en yüksek olan bölgedir.Kıtalar ve denizler arasında geçiş özelliğine sahiptir.Marmara Bölgesi'nin yıllık sıcaklık değerleri ise, Ortalama sıcaklık: 14 -16 °C,En sıcak ay ortalaması : 23 - 25 °C
En soğuk ay ortalaması: 5 - 6 °C dir.



İller


Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Edirne, İstanbul, Kırklareli, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ, Yalova

 

Bölümlerİ

1. Yıldız Dağları Bölümü
Bölüm  Karadeniz'in kuzeyinde Karadeniz'e paralel uzanan  Yıldız Dağları'nı ve çevresini içine alır. Ortalama yükseltisi 800 m civarındadır. Karadeniz ikliminin etkisiyle bölümde daha çok yayvan yapraklı ormanlar yaygındır.

Bölüm, Marmara'nın diğer bölümlerine göre işlek ulaşım yollarından uzakta  yer alır. Bundan dolayı bölgenin en seyrek nüfuslu bölümüdür. Bu bölümde  ormancılık faaliyeti yapılır. Bunun dışında küçükbaş  hayvancılık görülür. Dağ eteklerinde ahır hayvancılığı ve tarım yapılmaktadır. Ancak, tarım yapılan yerler sınırlıdır. Tarım, Yıldız Dağları'nın güney eteklerindeki platoluk alanlarda yapılmaktadır. 

Yerleşim merkezleri İstanbul'a doğru uzanan yolların üzerine kurulmuştur.

Ekonomimize en büyük katkısı hayvancılık ve ormancılıktır.

2. Ergene Bölümü

Bu bölümde  özellikle kışın Balkanlar'dan gelen soğuk hava  kütlelerinin etkisiyle kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kurak olan karasal iklim şartları yaşanır. Bundan dolayı tabii bitki örtüsü bozkırdır.

Ekili - dikili alanların en fazla olduğu bölümlerden biridir. Verimli topraklara sahip olması nedeniyle bir çok tarım ürünü bu bölümde  yetiştirilir. Bunların başında ayçiçeği, pirinç, şekerpancarı ve buğday gelir. Özellikle ayçiçeğinin en fazla üretildiği bölümdür.

Ahır hayvancılığı gelişmiştir.

Türkiye'yi Avrupa'ya bağlayan kara ve demir yolları, bu bölümde yer alan Edirne'den Avrupa'ya açılır. 

3. Güney Marmara Bölümü

Bölgenin en yüksek yeri olan Uludağ bu bölümde yer alır. 

Bölümde, özellikle kıyı şeridinde Akdeniz iklimi görülür. Buna bağlı olarak karakteristik bitki örtüsü makidir.

Bölümdeki eğimli arazilerde ve kıyı kesimde zeytin yetiştiriciliği yaygındır. İç kısımlarda ise şekerpancarı, tütün, ayçiçeği, pamuk gibi tarım ürünleri yetiştirilir. 

İpekböcekçiliğinin en fazla geliştiği bölümümüzdür.

Bölümde  nüfus, Bursa çevresi gibi verimli ovalarda toplanırken, bölümün batı kesiminin dağlık ve engebeli olmasından dolayı nüfus yoğunluğu azalmıştır.

Bölümün  en büyük şehri Bursa'dır. Bursa, sanayi şehri olmakla birlikte aynı zamanda tarım ve turizm şehridir. Yünlü, pamuklu ve ipekli dokumacılık gelişmiştir. Oto montaj ve konservecilik gelişen diğer sanayi  kollarıdır.

Bölümde  ayrıca seramik (Çanakkale), suni ipek (Gemlik), suni gübre (Bandırma) fabrikaları yer alır.

4. Çatalca - Kocaeli Bölümü 

Bölüm, Anadolu'yu Trakya'ya  bağlayan yolların üzerinde iki yarımadadan oluşur. Bu bölüm, aşınarak düzleşmiş platolardan meydana gelmiştir.

Akdeniz  ikliminin etkisi hakimdir. Tabii bitki örtüsü maki ve ormanlardır. 

Marmara Bölgesi'nin en fazla nüfuslanmış bölümüdür. Sanayileşmeye bağlı olarak İstanbul ve İzmit birbirine bağlanmış durumdadır.

Bölümde, tarım daha çok Aşağı Sakarya Ovası'nda yapılır. Bu bölümde ayçiçeği, mısır, tütün, şekerpancarı  gibi endüstri bitkilerinin tarımı yapılır.

Ekonomik  faaliyetlerin başında sanayi, ticaret, ulaşım ve bankacılık gelir.

Bölümün (Aynı zamanda  bölgenin ve Türkiye'nin) en büyük şehri İstanbul'dur. Her türlü sanayi kolunun  bulunduğu  iç ve dış ticaretin yapıldığı, bütün ulaşım yollarının yoğun olarak kullanıldığı kültür ve ticaret merkezidir. 

Bölümün diğer bir sanayi şehri olan İzmit'te kâğıt, boru, lastik, petro-kimya ve otomotiv gibi çok çeşitli sanayi kolları gelişmiştir.



Nüfus ve Yerleşme 

Bölge küçük olmasına karşın nüfusu en fazla olan bölgemizdir. Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üstündedir. Km2'ye 236 kişi düşmektedir. Nüfus yoğunluğunun fazla olması sonucunda diğer bölgelerden tarım ürünleri alır. 

Kent nüfusu en fazla olan bölgemizdir. Nüfusun özellikle yoğunluk kazandığı yer Çatalca - Kocaeli Bölümü'dür. Sanayi sektöründe çalışan nüfusun en fazla olduğu bölgemizdir. Diğer bölgelerden en fazla göç alan bölgemizdir.

Bursa, tarım, sanayi ve turizmin geliştiği ülkemizin beşinci büyük kenti konumundadır. Adapazarı, gelişmiş sanayisi ve verimli tarım alanlarıyla yoğun nüfusludur. Balıkesir, Çanakkale, Edirne ve Tekirdağ orta nüfuslu kentlerdir.

 

İklim ve Bitki Örtüsü


Bölge tipik Akdeniz ikliminden, Karadeniz iklimine bir geçiş alanıdır. Bir yandan da kıyıdan uzaklaştıkça karasal iklim etkileri kendini gösterir. Marmara kıyılarında yazlar, Akdeniz ve Ege kıyılarında olduğu kadar sıcak değildir; kışın da sıcaklık 4-5 °C kadar daha düşüktür (Göztepe ocak ort. 5,4 °C, temmuz ort. 23,2 °C).

Çoğu kış mevsimine düşen yıllık yağış tutarı konuma göre 550-1000 mm arasındadır (Göztepe 677 mm, Bahçeköy 1074 mm). Karadeniz kıyıları daha serin ve daha yağışlıdır (Şile 747 mm). Özellikle Trakya'nın iç kesimlerinde karasal etkiler belirginleşir. Kışlar daha soğuk ve karlı (Edirne ocak ort. 2 °C, temmuz ort. 24 °C), yıllık yağış tutarı daha azdır (Edirne 597 mm). Bu iklim farkları, bitki örtüsündeki farklılaşmalara da yansır. Daha nemli Karadeniz kıyıları ve Yıldız dağları doğal olarak başlıca türleri meşe, kayın ve gürgenden oluşan nemli orman alanlarıdır. Marmara kıyıları 100-200 m'ye kadar makilerle kaplıdır. Daha az yağışlı Ergene havzası ilksel seyrek meşe orman alanıdır ama günümüzde bu ormanlar büyük ölçüde ortadan kaldırılmış, yerini otsu topluluklar almıştır. Güney Marmara bölümünde ormanlar daha yağışlı dağlarda oldukça geniş yer kaplar. Bunların en yaygın ağaç türleri bu bölümün kuzeyinde kayın, meşe, gürgen ile daha yükseklerde köknar; güneyinde ise giderek artan oranda kızılcam ve karaçamdır.

 

Yeryüzü Şekilleri


Türkiye'nin ortalama yükseltisi en az olan bölgesidir. Samanlı, Yıldız, Koru, Ganos, ve Biga Dağları bölgedeki başlıca dağ sıralarıdır. En yüksek dağ ise 2543 metre ile Uludağ'dır. Marmara Bölgesi'nin en önemli yükseltisini, güneyde Samanlı Dağları, Trakya kesiminde Karadeniz boyunca uzanan Yıldız Dağları ve güneydeki Uludağ  oluşturur. Bu dağlar orta yükseltidedir.

Ovalar: Ergene, Adapazarı, Yenişehir, Karacabey, İnegöl ve Balıkesir bölgenin önemli ovalarıdır.

Platolar: Bölgede aşınmış tepelikler, dalgalı araziler, geniş yer tutar. Çatalca, Kocaeli, Biga ve Gelibolu platoları yer alır.

Yer şekillerinin sade olması nedeniyle ulaşım kolaydır. Güney  Marmara   kıyıları girintili - çıkıntılıdır. Erdek, Bandırma, Gemlik ve İzmit körfezleri önemli girintilerdir. Kapıdağ Yarımadası tombolo özelliği gösterir. Kuzey kıyıları dik yalıyarlardan (falezler) meydana   geldiği için bu kıyılarda fazla girinti – çıkıntı yoktur. Boğazlar, eski akarsu yataklarının daha sonra sular altında kalması ile oluşmuş ria tipi kıyı özelliği gösterir.

Akarsu ve Gölleri

Akarsular
: Ergene, Susurluk ve Sakarya bölgenin önemli akarsularıdır. Ayrıca Biga Yarımadası’nda (Çanakkale Boğazı çıkışında) denize dökülen Karamenderes ile Marmara Denizi’ne dökülen Kocabaş çayları bulunur. Bölgenin yükseltisinin az olması, akarsuların akış  hızını azaltır. Bu nedenle bölge akarsularının enerji potansiyeli azdır. Ayrıca akarsuların yatak derinliklerinin azlığı ve yüzey  şekillerinin elverişli olmaması, baraj yapımını zorlaştırır. Bu nedenle Marmara Bölgesi'nin, hidroelektrik üretimindeki payı azdır. 

Marmara  Bölgesi'nin Anadolu yakasında yer alan akarsuları kıyıda delta oluşturamaz. Çünkü, döküldükleri yerlerde kıyı akıntıları fazladır.

Yatak eğimlerinin az olmasına bağlı olarak taşıdıkları alüvyonların büyük bir bölümünü alçak kıyı ovalarında bırakmışlardır.

Göller: Bölgenin Güney Marmara Bölümü’nde tektonik oluşumlu, büyük tatlı su gölleri bulunur. Bunlar İznik Gölü, Ulubat Gölü, Manyas Gölü ve Sapanca Gölü’dür. Durusu (Terkos), Büyük Çekmece ve Küçük Çekmece gölleri ise kıyı set gölleridir. Ayrıca bölgede birçok baraj gölü de bulunmaktadır.

 

Tarım ve Hayvancılık 

Türkiye'de bölge yüzölçümüne göre, ekili - dikili alanın en fazla olduğu bölge Marmara Bölgesi'dir. Buna  yol açan faktör, arazinin fazla engebeli olmaması, düzlüklerin geniş yer kaplaması ve makineli tarımın yaygın olmasıdır. Bölgede tarımın gelişmesinde ulaşım kolaylığı, sulamanın yaygınlığı, tüketici nüfusun fazla olması rol oynar.

Bölgede  aynı anda,  üç değişik iklim tipinin görülmesi, tarım ürün çeşidini artırmıştır. 

Marmara   Bölgesi'nde ekili dikili alanların oranının fazla olmasına karşın, bölgenin nüfusunun fazla olması diğer bölgelerden de tarım ürünü almasına neden olur. 

 

Bölgede  Yetiştirilen Başlıca Tarım Ürünleri

Ayçiçeği: Türkiye'de en yoğun olarak bu bölgede yetiştirilir. Özellikle Trakya'nın iç kısımlarında Ergene  Havzası'nda yetiştirilmektedir. Türkiye toplam üretiminin %77'sine sahiptir. Sıralamada 1. bölgemizdir.

Buğday: Bölgenin hemen hemen her tarafında yetiştirilir. Çeşitli endüstri bitkileri ile (özellikle şekerpancarı) nöbetleşe ekilir. Bölgeye düşen  ortalama yağışın yeterli olmasından dolayı sulanamayan topraklarda da ekimi yapılmaktadır. Türkiye toplam  buğday   üretiminin %13'ü bu bölgeden elde edilir.

Dut: Bölgede ipek böceği yetiştiriciliğine bağlı olarak dutçuluk önem taşır. Bursa, Balıkesir, Bilecik Yöresi’nde yoğun olarak yetiştirilir.

Mısır: Özellikle Doğu Marmara ve Trakya'da yetiştirilmektedir.

Pamuk: Bölgede yaz yağışlarının azaldığı güney kesimde  özellikle Balıkesir yöresinde yetiştirilir.

Pirinç: Ülkemiz pirincinin yaklaşık %42'si bu bölgeden elde edilir. Özellikle Ergene ve Meriç ırmağı çevresinde yetiştirilmektedir.

Şeker pancarı: Şeker fabrikalarının bulunduğu Alpullu, Adapazarı ve Susurluk çevresinde sulanabilen alanlarda üretilir.

Şerbetçi otu: Bira sanayinde tad ve koku verici olarak kullanılır. Bilecik Yöresi’nde ekimi yapılır.

Tütün: Bölgenin çeşitli yörelerinde üretimi yapılmakla beraber, kaliteli tütünler Adapazarı ovasında yetiştirilir. Türkiye toplam tütün üretiminin 1/7 sini karşılar.

Zeytin: Bölgenin özellikle Akdeniz iklimi etkisi altındaki güney   kıyılarında yetiştirilir. Zeytincilikte Ege Bölgesi'nden sonra 2. sıradadır. Özellikle Gemlik zeytinleri ülkemizin en kaliteli sofralık zeytinlerini oluşturur.

Bölgede  çeşitli tarım ürünleri yetiştirilmesine hatta bazı ürünlerde önde olmasına karşın, diğer bölgelerden ürün alır. Çünkü göçlerle nüfusu hızla artmakta, üretim yetersiz kalmaktadır.

Meyvecilik
:  Bölgede meyvecilik çok gelişmiştir. Özellikle Bursa çevresinde çilek, elma, armut, kiraz, şeftali ve kestane üretimi oldukça fazladır.

Sebzecilik: Bursa ve Adapazarı ovalarında yoğun olarak yetiştirilir. Domates, patates, sarımsak, soğan, patlıcan,  kabak, biber başlıcalarıdır.

 

Hayvancılık 

Bölgede hayvancılık büyük ölçüde besicilik ve ahır hayvancılığı şeklindedir. Ahır hayvancılığının gelişmesinde, tüketici nüfusun fazlalığı ve pazarlama sorununun çözülmüş olması gösterilebilir. Bununla beraber bölgede  yer şekillerinin ve iklim şartlarının elverişliliği de etkilidir. Bölgede makineli tarımın yaygın olması mera ve otlakların daralmasına yol açmıştır.

Bölgede  ahır hayvancılığının yanında mera hayvancılığı da yaygındır. Yıldız Dağları çevresi ile Tekirdağ, Balıkesir ve Çanakkale dolayında mera hayvancılığı yaygındır. 

İstanbul ve çevresinde kümes hayvancılığı, Bursa, Gemlik, Bilecik çevresinde  ipekböcekçiliği yapılmaktadır. Ayrıca özellikle boğazlarda balıkçılık yoğun olarak yapılmaktadır. Balıklar mevsime göre sıcak denizlerden soğuk denizlere, soğuk denizlerden sıcak denizlere göçerler. Bu göçlerin yapıldığı boğazlar balıkçılığa elverişli alanları oluşturur.

 

Yeraltı Kaynakları


Bor mineralleri: Balıkesir (Bigadiç, Susurluk), Bursa arasında çıkarılmaktadır. 

Doğalgaz: Kırklareli (Hamitabat) çevresinde gaz çıkarılır.

Linyit:  Çanakkale ve çevresinde çıkarılır.

Mermer: Marmara  Adası ve Bilecik'te kaliteli mermer yatakları vardır. 

Volfram: Uludağ'da

 

Sanayi

Ekonomik yönden en gelişmiş bölgemizdir. Sanayi kesiminde  çalışan işçilerin yarıya yakını, sanayi ürünlerinin üçte birinden fazlası bu bölgeden elde edilir. Sanayinin en çok geliştiği bölgedir.

Bölgede Sanayinin Gelişmesinde; 

•  Hammadde  temininin kolay olması,

•  Ulaşım   kolaylığı,

•  İşgücünün fazla olması,

•  Pazarlama  kolaylıkları,

•  Tüketici nüfusun fazla olması,

etkili olan faktörlerdir.

Türkiye'de üretilen enerjinin 1/3'ü Marmara Bölgesi'nde tüketilir. Ülkemizin en büyük sanayi kuşağı bu bölgede İstanbul - Adapazarı arasında bulunmaktadır. Bu hat üzerinde çok çeşitli iş kolları yer alır.

 

Başlıca endüstri tesisleri şunlardır :

Şeker: Alpulu, Susurluk, Adapazarı

Konserve: Bursa, Çanakkale

Bitkisel Yağ: Trakya’da yoğunlaşır

İçki-Sigara: Tekirdağ, İstanbul

İlaç: İstanbul

Dokuma: Bursa, İstanbul

Seramik: İstanbul, Çanakkale, Bilecik

Elektrikli Ev Eşyaları: İstanbul, İzmit

Kağıt: İzmit, Balıkesir başlıcalarıdır.

Cam: Kırklareli, İstanbul

Petrol Rafinerisi: İzmit (İpraş)

Petro – Kimya: İzmit

Otomotiv: Bursa, İstanbul, İzmit, Adapazarı

Traktör – Vagon: Adapazarı

Gemi Yapımı: İstanbul, Gölcük

Bölge Türkiye ekonomisine ticaret, ulaşım, turizm ve sanayi  faaliyetlerinden elde ettiği gelirlerle büyük katkı sağlar. En fazla vergi veren bölgemizdir.

Bölge ekonomisinde önemli yer tutan ürün ve ekonomik faaliyetler şunlardır:

Ayçiçeği
Buğday
Deniz Ürünleri
İpek Böcekçiliği
Endüstri ürünleri
Sebze
Turizm
Zeytin

 

Ulaşım

Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan en kısa kara ve demiryolları bu bölgeden geçer. Yer şekillerinin sade olması ve yükseltinin azlığı ulaşımı kolaylaştırmıştır. Yıldız Dağları Bölümü ile Biga Yöresi’nde arazinin engebeli olması nedeniyle ulaşım gelişmemiştir. İstanbul, kara, hava, deniz ve demiryolu ulaşımının kesiştiği noktada yer alır. Bursa ve Edirne de önemli yolların geçtiği diğer merkezlerdir. Türkiye'nin en gelişmiş ve işlek limanı, İstanbul limanıdır. Bandırma, Kocaeli (İzmit) ve Tekirdağ ise diğer önemli liman kentleridir.

 

Turizm 

Ayrıca doğal güzellikleri ve tarihsel değerleri ile İstanbul, Bursa, Marmara kıyıları önemli turistik merkezlerdir. Özellikle Güney Marmara kıyılarında yaz turizmi gelişmiştir. Uludağ, yalnızca bölgenin değil, ülkemizin de en önemli kış turizmi alanıdır. Ayrıca Edirne, İznik, Çanakkale ve Gelibolu tarihi turizmin geliştiği yerlerdir. Özellikle Bursa ve Gönen çevresinde kaplıca turizmi gelişmiştir. Güney Marmara Bölümü’ndeki Kuş Cenneti ve Uludağ milli parkları da bölge turizmine önemli katkıda bulunmaktadır. Marmara Bölgesi, turizmden en çok gelir elde eden bölgedir (%48). 

 

 Marmara Denizi


Sularının Özellikleri


Marmara Denizi sularının özelliği bakımından, Akdeniz ile Karadeniz arasında bir geçiş özelliği gösterir. Karadeniz’den olan üst akıntı nedeniyle yüzeyde %o 23 tuzluluk oranı, Akdeniz’den olan alt akıntının etkisiyle derinlerde %o 36 civarındadır.

Akıntılar


Akdeniz’in tuzlu suları alt akıntı ile Karadeniz’in az tuzlu suları ise üst akıntı ile Marmara Denizi sularına karışır.

Kıyı Tipi

Marmara Denizi kıyılarında birden fazla kıyı tipi görülmektedir. Örneğin, İstanbul ve Çanakkale Boğazı kıyılarında ria kıyı tipi, İzmit-Yalova arasında enine kıyı tipi, kuzey kıyılarında limanlı kıyı tipi görülür.
#1 - Ocak 23 2007, 19:23:49
« Son Düzenleme: Ocak 23 2007, 19:25:54 Gönderen: TıRSıKk$iZzO »

çok işime yaradı teşekkürlerr
#2 - Aralık 17 2007, 19:36:22

Üye:

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.