VÜCUT
İnsan vücudunda yaklaşık 100 trilyon hücre vardır. Her dakika bunlardan 300 milyonu ölür. Eğer sürekli olarak yenilenmeselerdi, bütün hücreler 230 gün içinde ölecekti.
Su, vücudun %69'unu teşkil eder. Normal bir insanda yaklaşık 47 lt su vardır. Teneffüs, terleme ve boşaltım ile her gün 2.4 litre su kaybedilir. Su, vücuttaki çoğu dokunun %20 ila %80'ini oluşturur, beyin dokusunun ise %85'ini. Eğer 73 kg'lık bir insanın vücudundaki suyun tamamı çıkarılacak olsaydı, geriye sadece 29 kg'lık bir vücut kalacaktı.
Su dışında vücutta birçok madde daha mevcuttur. Meselâ normal bir vücutta, küçük bir odayı yıkayacak kadar sönmüş kireç, 7 büyük sabun kalıbı yapacak kadar yağ, orta boy bir kavanozu dolduracak kadar şeker, 6 tuzluğu dolduracak kadar tuz, 9.000 kurşun kalem yapacak kadar karbon (13 kg), 2.200 tane kibrit yapacak kadar fosfor, 25 mm'lik bir çivi yapacak kadar demir, bir kaşık sülfür ve 30 gr diğer metaller bulunur.
KAN
Eğer insan vücudundaki kan hücreleri yanyana dizilecek olsaydı, 96.500 km'lik bir şerit oluşturacaklardı, yani dünyanın çevresini 2 kez dolaşmaya yeterli bir uzunlukta olacaklardı.
Minik bir kan damlasının %50'sinde, 5 milyon alyuvar, 10 bin akyuvar ve 250 bin trombosit vardır. Diğer yarısını ise plazma teşkil eder.
Bir akyuvarın kalbinizden başınıza gidip gelmesi yaklaşık 10 sn, ayak baş parmağınıza gidip gelmesi ise yaklaşık 1 dakika sürer. Bir gün içinde bu akyuvarlar vücutta binden fazla tur yapar.
Akyuvarlar saniyede 1.2 milyon tane olmak üzere kemik iliğinde yaratılır. Bir ömür boyunca buralarda yaklaşık yarım ton akyuvar yaratılır.
KALP
Kalbimiz normalde dakikada 60 ila 70 defa atar. Bu, ortalama bir ömürde 2-3 milyar atış demektir. Kalp 96.560 km'lik bir damar ağına kan pompalar. Bu ağın uzunluğu, Galler ve İskoçya'daki yol ağınkinden daha fazladır. Kılcal damarların toplam yüzeyi ise 8.000 m2'yi bulur.
Uykuda bile yetişkin insanın kalbi, saatte yaklaşık 340 lt kan pompalar. Bu hızda yedi dakika içinde bir arabanın deposunu doldurabilir. Bir günde ortaya çıkan kas gücü ise bir arabayı yaklaşık 15 m yukarı kaldırabilir. Kanın kalp içindeki dolambaçlı yolculuğu 50-60 sn sürer. Kalp atışı sırasında ortaya çıkan sesin sebebi, kasların kasılması değil, kapakların şiddetle kapanmasıdır.
Bir insan ne kadar büyükse kalp atışı da o kadar yavaştır. Bir bebeğin kalbi dakikada yaklaşık 130 kez atar. 3 yaşında bir çocuğun kalbi dakikada 100, 12 yaşındakinin ise 90 kez atar. Bir insanın ömrü boyunca kalbi yaklaşık 500 milyon lt kan pompalar.
AKCİĞERLER
Akciğerlerde 300 milyon kılcal damarın bulunduğu ve bunlar uç uca eklenmiş olsalardı, 2400 km uzunluğa erişmiş olacakları söylenmektedir.
Bir insan yemek yemeden 5 hafta, su içmeden 5 gün yaşayabilir, fakat nefes almadan ancak 5 dakika hayatta kalabilir.
İstirahat ederken bir günde tenefüs edilen hava ile 3 telefon kulubesi, çalışırken solunan havayla ise 6 telefon kulübesi doldurulabilir.
GELİŞİM
İnsan vücudu her gece yaklaşık 1 cm uzar ve ertesi gün tekrar asıl uzunluğuna döner, çünkü vücut bir yere uzandığı zaman, omurgaya ait kıkırdak diskleri, yerçekiminin tesirinden kurtularak uzarlar, bu da vücudun boyunu uzatır.
Son tespitler göstermektedir ki yeni doğan bebekler, 63 güne kadar pek büyümemekte, daha sonra aniden günde 1 cm kadar büyümeye başlamaktadırlar. Bu süreç çok sayıda hücrenin üretimini gerekli kılar. Bu yüzden bebekler bahsedilen dönemde çok hırçın ve aç olurlar. Anne-babaların dikkatli olmasında fayda vardır.
KASLAR
Bir kalemi alıp kaldırırken en az 12 çift kas görev yapar. Bir adım ise 200 çift kasın hareketiyle gerçekleşir. Kaşlarımızı çatarken 43 kası, tebessüm ederken ise sadece 17 kası kullanırız.
Bir erkeğin ağırlığının %40'ı, bir kadının ise %35'i kastır. Vücutta 600'den fazla kas yer alır.
İnsan vücudundaki en büyük kas 'glutaeus maximus' (oturak kası), en küçük kas ise, kulağın içindeki en küçük kemikle irtibatlı, 0.12 cm uzunluğunda bir kastır (musculus tensor tympani).
DERİ
Derinin kalınlığı vücudun değişik yerlerine göre farklılık arzeder. Göz kapaklarında kalınlık sadece yarım milimetredir. Ayak tabanında ise yaklaşık yarım santimetredir (çıplak ayakla yürüyenlerde ise daha kalındır). Derinin ortalama kalınlığı ise 1 ila 2 mm'dir.
İnsan derisinin herbir 2,5 cm2'lik bölümünde 19 milyon hücre, 60 kıl, 90 yağ bezi, 570 cm uzunluğunda damar 625 ter bezi ve 19.000 duyu hücresi bulunur.
Deri, vücudun en büyük organıdır. Yetişkin bir erkeğin derisi 1,9 m2, ağırlığı ise yaklaşık 2,7 kg'dır.
Ortalama olarak herbir insandan hayatı boyunca yaklaşık 18 kg deri dökülür.
BEYİN
Beyinde yaklaşık 12 milyar sinir hücresi mevcuttur. Eğer bu sinir hücreleri ve lifleri uç uca eklenmiş olsaydı, Ay'a kadar gidip gelebilirdi. Beynin iki yarımküresinin temel bölümünü oluşturan ve gri bir madde olan serebral korteksin 2,5 cm3'lük kesiminde, hücreleri birbirine bağlayan 16.000 km'lik sinir lifi bulunur.
Beyin, vücudun toplam ağırlığının sadece %3'ünü teşkil eder, ancak teneffüs ettiğimiz oksijenin %20'sini, aldığımız gıdalardaki kalorilerin %20'sini ve vücuttaki kanın %15'ini kullanır.
GÖZ
Beyindeki serebral korteksin (beyin kabuğu) üçte biri görme işlemine ayrılmıştır. Gözlerimiz, görme sinirlerine 2 milyon lifle bağlanmışken duyma sinirlerimizde sadece 30 bin lif mevcuttur.
Gözdeki retina, ışığa hassas milyonlarca sinir ucu ihtiva eder. Bu ışık alıcıları iki çeşittir: çubuk ve koniler. Çubuklar siyah-beyaz görüntüler, koniler ise renkli görüntülerle alakalıdır.
Retinada yaklaşık 130 milyon çubuk ve 7 milyon koni bulunur. Bunlar bilgileri, 800 bin sinir lifi ihtiva eden optik sinir vasıtasıyla beyne iletilir.
İnsanlığın en azından dörtte biri miyoptur. 100 milyon Amerikalı gözlük veya lens kullanmaktadır. Her yıl yaklaşık 100 bin Amerikalı ise kör olmaktadır.
Renk körlüğü muhtemelen retinadaki hatalı konilerden kaynaklanmaktadır. Erkeklerin yaklaşık %8'i renk körüdür. Kadınlarda ise daha seyrek rastlanır, zira renk körlüğü x kromozomundaki genlerle alakalıdır.
Erkeklerin gözleri kadınlarınkinden biraz daha büyüktür. Kadınların gözlerindeki beyazlık ise erkeklerinkinden daha fazladır.
GÖZYAŞI
Gözyaşı, bakterileri öldürüp gözü enfeksiyondan koruyan "lizozim" adlı bir enzim ihtiva eder.
Sjogren Sendromu diye bilinen nadir bir hastalıkta, gözyaşı bezleri fonksiyonlarını yapamaz hale gelen hastalar ağlayamazlar.
1986 yılında Dallas şehrinde gözyaşı hakkında düzenlenen ilk konferansta, soğan doğramaktan ve kederden kaynaklanan ağlamalarda gözyaşlarının tamamen farklı kimyevi maddeler ihtiva ettikleri belirtilmiştir.
KILLAR
Doğuluların saçlarındaki kıl sayısı diğer ırklardakilerden daha fazladır. Meselâ doğulu bir insanın başında yaklaşık 120.000 kıl varken bir Afrikalı için bu sayı 110.000'dir. Sarışın bir Kafkas'ın saçındaki kıl sayısı 140.000, kahverengi saçlı bir insanda 108.000, kumral bir insanda ise sadece 90.000'dir.
Her bir kılın kendine has bir ömrü vardır. Saçlarımızdaki kılların %90'ı ayda yaklaşık 20 mm uzar, %10'u ise uzamaz. Bu kıllar dökülmeden önce üç ay süreyle faaliyetsiz kalır. Her gün 50 ila 100 tane kıl saçımızdan dökülür.
Kirpikler, diğer kılların aksine yaşlanmayla beyazlaşmazlar. Bir gözde yaklaşık 200 kirpik vardır, üst kapaktaki kirpikler alt kapaktakilerden daha çoktur. 3 ila 5 ay ömre sahip kirpikler döküldükçe yerine yenileri gelir. Kaşlardaki kılların ömrü de aynı uzunluktadır.
18 yaşında traş olmaya başlayan bir erkek, bu iş için günde 10 dakika harcarsa, 60 yaşına kadar tam 2555 saatini (106 gün) traş olmakla geçirir.
AĞIZ VE DİL
Sağlıklı bir insanın ağzında 40 çeşitten fazla bakteri, ayrıca birçok virüs, mantar ve protozoa (tek hücreli canlı) bulunur.
1 mm tükürükte 1 milyar kadar streptokok (bir tür bakteri), dilin herbir hücresinin üzerinde de 100 kadar bakteri yer alır.
Dilin üzerinde yaklaşık 9000 tane tomurcuğa benzer çıkıntı bulunur. Bu tomurcuklar damağın iç kısmında ve yutakta da mevcuttur. Bunlar dört temel tadı, yeni tatlı, acı, ekşi ve tuzluyu tespit edebilirler. Diğer bütün tadlar ise bu dört temel tadın karışımıdır.
Ancak bütün tad alma işlemleri buralarla sınırlı değildir. Ağzın diğer kesimlerinde ve boğazın üst tarafında tatlı ve tuzlu, damakta da ekşi ve acı şeyleri algılayan tomurcuklar vardır.
HORLAMA
Aşırı derecede horlamayı bir ameliyatla tedavi etmek artık mümkündür. Horlama, damaktaki titreşimler sonucu olur. Cerrahlar, lazerle damağı hafifçe yakarlar, Yanıklar iyileşince izler kalır, bunlar da damağı sertleştirir. Operasyon sadece 5 dakika sürer ve hastalar 24 saat içinde taburcu edilirler. Hafif bir boğaz ağrısından başka bir yan tesiri de gözükmez.
BURUN
Burun, her gün akciğerlere 14 m3 ısıtılmış ve tozlardan arındırılmış hava temin eder. Akciğerler tozsuz, 35°C'de ve %95 nisbetinde nemli havaya ihtiyaç duyarlar.
Kokular, burnun üst kısmında yer alan ve küçük birer bozuk para büyüklüğünde iki parça tarafından taşınır. Bu parçaların üzerinde yaklaşık 5 milyon sarımsı hücre bulunur. Bir köpekte ise bu hücrelerin sayısı 220 milyondur.
Bir hapşırıkta, 20.000 kadar minik damla, 4 metre öteye yayılabilir.
TER
Terin kendisi kokmaz. Vücudun kokmasının sebebi ölen bakterilerdir.
BİRKAÇ BİLGİ
Ortalama bir ömür boyunca parmaklar 25 milyon kez açılıp kapanırlar.
İnsanların %10'u solaktır. Solaklar, ortalama olarak, sağ elini kullanan insanlardan daha genç ölürler.
Prematüre doğan bebeklerin %54'ü solaktır.
