Cilt hastalığı dendiğinde aklıma ilk gelen rahatsızlık Hidradenitis Suppurativa oluyor. Dermotoloji alanının en zor hastalıklarından birisi olmasına rağmen tıp camiası tarafından üvey evlat muamelesi gören oldukça kötü bir hastalıktır. Bu rahatsızlık hakkında bulabildiğim herşeyi bir yerde toplayabilmek için tam 2 yılımı verdim. Burada da paylaşıyorum. Belki bir gün birisi görür ve işine yarar.
Hidradenitis suppurativa (Acne İnversa); her iki koltuk altı, göğüs altları, boyun, kasıklar, bacakların birbirine sürten yüzü ve anogenital bölge gibi özellikle yağ ve ter bezlerinin yoğun olduğu bölgelerde oluşan bir deri hastalığıdır. Halk arasında “köpek memesi” adıyla da bilinir.
HS hastalar için oldukça acı verici (kendimden biliyorum), güçten düşürücü, utanç verici, sosyal izolasyona ve depresyona sebep olabilen bir rahatsızlıktır. [ 1 , 2 , 3 ]
Hastalık hakkında ağrı ve acıyı dindirebilmek için bazı kılavuzlar önerilse de [ 4 ], ne yazık ki bunlar yeteri kadar başarılı olamamaktadır.
Hastalık genellikle 20’li yaşlarda ortaya çıkar ve ömür boyu tekrar eder. [ 5 ]
HS birçok komorbidite ile ilişkilidir. Ve çoğu zaman bu komorbiditelerin tedavi edilmesi HS hastalığını da iyileştirebilmektedir. [ 6 , 7 , 8 , 9 , 10 , 11 , 12 ]
Köpek memesi hastalığında genel olarak (IFN-γ , IL-1b , IL-6 , IL-17 , IL-23 , TNF-alpha) sitokinleri sorumludur. [ 78 , 13 , 14 , 15 , 16 , 17 ]. Ayrıca hastalıkta TH1 ve TH17 yolları daha aktif kullanılıyor. [ 76 ]
Buna rağmen çoğu zaman bu sitokinleri tek olarak baskılamak işe yaramamakta ve hastaların yaşam konforunu yeteri kadar artırmamaktadır. [ 18 , 19 , 20]
Bu noktada hastalardaki sorunlu sitokinleri bir bütün olarak ele almak çoğu zaman için çok daha faydalı sonuçlar doğuracaktır. Teknik olarak Hidradenitis Suppurativa hastalığında aşağıdaki sitokinleri azaltacak
- TNF Alfa Nedir | Nasıl Bloke Edilir ?
- İnterlokin 1-beta Nedir | Nasıl Yok Edilir ?
- İnterlokin 6 Nedir | Neden Artar – Nasıl Düşürülür ?
- İnterferon Gama Nedir | Nasıl Düşürülür ?
- Th1 Baskınlığı Nedir | Neden Artar – Nasıl Düşürülür ?
- Th17 Hücreleri ve Otoimmun Hastalıklar | Nasıl Düşürülür ?
- Dihidrotestosteron (DHT) Nedir | Nasıl Bloke Edilir ? (DHT)’yi bloke etmek te çoğu zaman hastalık aktivitesini önemli ölçüde iyileştirebiliyor. Özellikle erkeklerde. [ 79 , 80 ]
- STAT3 Nedir & Nasıl İnhibe Edilir ? STAT3’ü Engellemek, teknik olarak Th1 ve Th17’leri azaltacaktır [ 81 ].
Aşağıdaki sitokinleri ise artıracak yaklaşımlar inflamatuar durumu hafifleterek size yardımcı olacaktır.
- İnterlokin 10 Nedir | Nasıl Artırılır ? (HS hastalarının derilerinde İnterlokin 10 ciddi anlamda yüksek bulunuyor. Şahsi fikrim bunun inflamatuar sürece yanıt olarak yükseldiği yönünde. Bu yüzden alevlenmenin olmadığı zamanlarda IL-10’u artırmanın inflamasyonu azaltacağını düşünüyorum.)[ 85 , 86 ]
- Treg (Düzenleyici T Hücreleri) Nedir | Nasıl Artırılır ? (Diğer birçok otoimmün hastalıkta olduğu gibi HS hastalarında da Treg hücreleri azalır.) [ 83 , 84 ]
Bunların haricinde hastalığın endokrin komorbiditileri unutulmamalı, hastalıktan bağımsız olarak bu komorbiditelerin tedavi edilmesi hastalığın seyrinde çok ciddi iyileşmeler sağlayabilir. [ 21 , 22 , 23]
Tanı Nasıl Konur ?
HS tanısını genellikle Dermatoloji doktorları, fiziki bir muayene sonucunda koyarlar. Nadiren bölgeden biyopsi alınabilir. Tanı için kullanılabilecek direkt bir kan tahlili bulunmamaktadır. Lakin yine de hastaların inflamasyon değerlerinin kontrol edilmesi ve diğer komorbiditilerin varlığının tespiti için bazı tahlillerin yapılması çok faydalı olabilir.
İlişkili Durumlar
- Obezite [ 24]
- Sıgara ve Alkol tüketimi [ 25 , 26 , 27 ]
- Yüksek Kan Şekeri [ 28 ]
- Düşük çinko seviyeleri [ 29 ]
- Düşük D vitamini seviyeleri [ 30 , 31]
- Düşük B12 ve Folat seviyeleri [ 32 ]
- Daha yüksek Homosistein seviyeleri [ 33 ]
- Kadınlarda eşlik eden PKOS [ 34 , 35 ]
- Erkeklerde düşük testosteron ve DHEA seviyeleri [ 36 , 37 ] (MS’li erkekler genellikle kilolu ve daha düşük androjen seviyelerine sahipler [ 38 ] )
- Eşlik eden insülin direnci veya metabolik sendrom [ 39 , 40 ]
- Eşlik eden Helicobacter Pylori gastriti [ 41 ]
- Ve diğer otoimmun bozukluklar [ 42 , 43 , 44 ]
- Muhtemelen yüksek tuz tüketimi [ 45 , 46 ] Ayrıca aşırı tuz tüketimi Th17 hücreleri üzerinde olumsuz bir etki yapabilir [ 76 , 77 ]
- Muhtemelen yüksek yağlı bir diyet [ 47 ]
- Lektin Duyarlılığı [ 48 ]
Hidradenitis Suppurativa İçin Tedavi SeçenekleriAşağıda yer alan tedaviler
Köpek Memesi hastalığına sahip insanlar üzerinde denenmiş ve işe yaradığı sınırlı sayıda araştırma ile de olsa kanıtlanmış yöntemlerdir. Bu tedavi yöntemlerinin haricinde eğer obezseniz kilo vermeniz, sıgara veya alkol tüketiyorsanız bunları bırakmanız ve mümkünse daha sağlıklı bir diyet uygulamanız, birçok hastalıkta olduğu gibi HS hastalığında da size fayda sağlayabilir.
Aşağıdaki tedavi seçeneklerinin sadece bilgilendirme amaçlı olduğunu unutmayın. Eğer çok kötü durumdaysanız ve kendiniz için alternatif bir yaklaşım arıyorsanız bu fonksiyonel tedavileri doktorunuzla konuşabilirsiniz. Doktorunuz sizin için en uygun olan tedaviye karar verecektir.
Lazer Tedavisi (Epilasyon)
Hidradenitis Suppurativa kıl folikülleri ile ilgili bir rahatsızlık olduğu için kıl folikülini tamamen yok etmek çoğu hastada çok başarılı sonuçlar verebiliyor.
Özellikle rahatsızlığınız başlangıç evrelerinde ise doktorunuzun da görüşünü alarak Lazer Tedavisi olmanız size fazlası ile fayda sağlayabilir. [ 49 , 50 ]
Anti Androjenler
Özellikle kadınsanız ve eşlik eden PCOS benzeri farklı rahatsızlıklarınız var ise anti-androjen ilaçlar sizin için fazlası ile işe yarayabilir.
Özellikle testestoron fazlalığı ile birlikte seyreden HS tedavisinde kadın hastalarda oldukça olumlu sonuçlar elde edilebiliyor. [ 51 , 52 ]
Finasterid
Finasterid erkeklerde kullanabildiğimiz oldukça nadir anti-androjen ilaçlardan bir tanesi olmakla birlikte Köpek Memesi hastalığının tedavisinde de oldukça umut vaat ediyor. Yapılan çalışmalar sınırlı olsa da oldukça olumlu sonuçlar alınmış.
Eğer çok şiddetli bir hastalığınız var ise ve diğer tedavilerden fayda görmediyseniz Finasterid sizin için son seçeneklerden bir tanesi olabilir. [ 53 , 54 ]
Metformin
Eğer kadınsanız ve HS ile birlikte PCOS, insülin direnci gibi farklı sorunlarda yaşıyorsanız Metformin HS semptomlarınızın iyileşmesi için size yardımcı olabilir.
Testosteronu azalttığı için anti-androjen ilaçlar ile benzer bir prensipte çalışmasının yanı sıra insülin direncini ve
TNF-alfa‘yı da aynı anda bloke ettiği için hastalığınızın seyrinde oldukça olumlu bir etki yapma potansiyeli var. [ 55 , 56 ]
Lektin Diyeti
Acne İnversa rahatsızlığı ile bağırsak hastalıkları arasında oldukça ilginç bir ilişki var. Aynı zamanda bu hastalıkta artan TNF-alfa seviyelerinin sızdıran bağırsaklara da katkıda bulunabileceğini [ 76 ] düşündüğünüzde yediğiniz bazı yiyeceklere vucudunuzun aşırı tepki vermesi oldukça olası bir ihtimal.
Bu noktada ilk suçlanan gıda grubu ise çoğu zaman lektinler (Buğday, mısır, baklagiller, süt vs ) oluyor. Yapılan sınırlı sayıda çalışmalar, duyarlı olan hastaların diyetlerinden bu gıdaları çıkarması ile birlikte Köpek Memesi rahatsızlıklarında iyileşme yaşadıklarını gösteriyor. [ 57 ]
Çinko Takviyesi
HS hastalarında bağırsak problemleri çok fazla görüldüğü için vücutlarında bazı vitamin ve minerallerin eksikliği olabiliyor. Böyle bir durumda kullanılan çinko takviyeleri (mutlaka doktor kontrolünde) hastalığın seyrinde çok ciddi iyileşme sağlayabiliyor.
Tabii yapılan çalışmaların boyutu oldukça küçük ama siz yine de çinko eksikliğiniz olmadığından emin olmak için doktorunuza bundan bahsedebilirsiniz. [ 58 , 59 ]
Yüksek Doz B12
Deneysel bir araştırmada iltihaplı bağırsak hastalığı ile birlikte seyreden HS hastalarına yüksek dozda B12 vitamini verilmiş. Bu çalışmada ilginç olan konu ise çalışmaya dahil edilen hastaların büyük bölümünde B12 vitamini konusunda bir eksikliğinin olmamasından kaynaklanıyor.
Lakin hastaların normal B12 seviyelerine sahip olmasına karşın bu hastalara verilen yüksek doz B12 vitamini tedavisi hastaların belirli bir kısmında tam remisyon ile sonuçlanmış. [ 60 ]
Myo İnositol + Folik Asit
Başka bir çalışmada ise Köpek Memesi hastalarına eş zamanlı antibiyotik tedavisinin yanında Myo İnositol + Folik Asit takviyesi verilmiş. Araştırmanın sonucunda Myo İnositol + Folik Asit + Antibiyotik kullanan grupta hastalık iyileşmesi çok daha yüksek seviyede bulunmuş.
Bu noktada folik asitin Homosistein seviyelerine olumlu olarak etki edebileceğini, Myo İnositol’un ise hem kadınlarda hemde erkeklerde üreme fonksiyonunu iyileştirebileceğini ve eş zamanlı olarak TNF-alfa‘yı da bloke edebileceğini düşündüğümüzde tedavinin neden başarılı olduğunu daha iyi anlayabiliriz. [ 61 ]
Akdeniz Diyeti ve Fiziksel Aktivite
Yapılan bir araştırmada Hidradenitis Suppurativa hastalarına akdeniz diyeti ve fiziksel aktivite önerilmiş. Bunu uyguluyan grupta ise hastalığın seyrinde oldukça ciddi bir iyileşme gözlemlenmiş.
Bu noktada Köpek memesi diyeti için bol bol sebze ve meyve tüketmenin (antioksidanlardan zengin beslenmek) önemli olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca çok abartmadan yapılan hafif fiziksel aktivite yağ oranınızı azaltır ve bu durumda vücudunuzdaki TNF-alfa seviyelerini düşürebilir. [ 62 ]
Retinoidler ( A Vitamini )
Yapılan araştırmalar HS hastalığının tedavisinde Retinoidler’in işe yarayabileceğini gösteriyor. Ama bu ilaçlar çoğu zaman için hastalığın şiddetini tek başına iyileştiremiyor. A Vitamini inflamasyon durumlarında Th1 yanıtını baskılayarak ve interlokin-1 beta‘yı da inhübe ederek [ 63 ] HS hastalığında kısmı bir iyileşme sağlayabilir [ 64 , 65 ].
Bu yüzden A vitamininin tam bir tedavi değil de destekleyici bir tedavi olarak kullanılması (özellikle şiddetli HS hastalarında) remisyon oranını artırabilir.
Antibiyotikler
HS hastalarının tedavisinde bazı antibiyotiklerde kullanılabiliyor. Tetrasiklin, Rifampisin, Klindamisin, Etanercept gibi bazı antibiyotiklerin uzun süre 1-3 ay gibi süreler ile kullanılması hastalık üzerinde kısmı iyileşme sağlayabiliyor. [ 66 , 67 , 68 ]
Antibiyotik tedavisinin en kötü tarafı bunu sürekli kullanmak zorunda olmanızdan kaynaklanıyor. Çoğu zaman tedavi bittikten birkaç ay sonra hastalık tekrar nüks ediyor.
Antibakteriyel Kremler
Eğer Hurley 3 olarak nitelendirebileceğimiz çok ciddi bir HS hastalığınız varsa açık yaraların enfeksiyon kapması ve günün sonunda bağışıklık sisteminizin daha agresif bir tepki göstermesi kaçınılmaz olacaktır.
Bu yüzden HS hastalığın olduğu bölgeleri mümkün olduğunca steril tutmak size fayda sağlayacaktır. Ayrıca kremler hastalığınızın iyileşmesine de katkıda bulunabilir. [ 69 ]
Bağışıklık Baskılayıcı İlaçlar
Diğer her şey başarısız olursa son çare olarak bağışıklık sistemini hedef alan bazı ilaçların kullanımı hastalığınızın seyrinde ciddi iyileşmeler yaratabilir. Adalimumab (Humira), İnfliximab (Remicade), Ustekinumab gibi biyolojik ajanlar HS hastalarında kullanılmış ve olumlu sonuçlar elde edilmiş. [ 70 , 71 , 72 , 73 , 74 ]
Ek olarak çok daha ileri hastalarda cerrahi tedavilerde olumlu sonuçlar verebiliyor. [ 75 ]
NOT: Yukarıdaki listeden bağımsız olarak aşağıdaki yöntemlerde Köpek Memesi hastalığına iyi gelebilir. Lakin aşağıda yer alan yöntemler henüz Hidradenitis Suppurativa hastaları üzerinde kapsamlı bir şekilde denenmemiştir. Bu yüzden bu konu hakkında sağlam ve büyük çaplı klinik araştırmalara henüz sahip değiliz.
Bu yöntemleri sadece bilgi amaçlı burada paylaşıyoruz. Eğer hastalığınız çok ciddi bir durumdaysa ve yardıma ihtiyaç duyuyorsanız aşağıdaki tamamlayıcı yaklaşımları doktorunuzla konuşabilirsiniz.