Alternatifim Cafe

Ahmet Yesevi

Discussion started on Yazarlar


Ahmet Yesevi, (1093 Sayram - ö. 1166 Türkistan (Yesi), Kazakistan), Türk mutasavvıf ve şair. Yeseviliğin esaslarını belirlemiş Bektaşi ve Nakşbendiyye tarikatlarını da çeşitli şekillerde etkilemiştir.

Yaşamı

Tam adı Ahmet bin İbrahim bin İlyas Yesevi'dir. Babası Hace İbrahim Şeyh ve manevi babası Arslan Baba'nın ölümlerinden sonra Buhara ve Semerkant'ta Şeyh Yusuf Hemedani'nin yanında eğitimini tamamladı. Yusuf Hemedani'nin Melameti-Kalenderi şeyhi olduğu iddia edilir. Zaten Yesevi'nin Fakrname eserinde adları geçen Şakik-i Belhi, Ahmed-i Cami-i Namıki ve Kutbu'd-din Haydar gibi önemli şahsiyetlerin Melameti-Kalenderi çevrelere mensup oldukları da kaynakların verdiği bilgilerdir. Hatta bu müridlerden Kutbu'd-din Haydar, 12. yüzyıldan itibaren Kalenderiliğin en yaygın ve faal kolunu oluşturan Haydariliğin kurucusudur.

Anadolu'ya hiç gelmemiş olmasına rağmen Anadolu'da da tanınan ve sevilen Ahmet Yesevi, yaygın olan kanaate göre, Mevlânâ, Yunus Emre ve Hacı Bektaş-ı Veli gibi Anadolu ekollerini ve Aleviliği etkilemiştir.

Ahmet Yesevi, Divan-ı Hikmet adıyla yüzyıllar sonra derlenecek olan Hikmetleri aracılığıyla Türklere İslam'ı kolaylaştırarak benimsetmiştir. Bunun için İslam inancını, Türk gelenek, inanç ve yaşam tarzı ile uygun biçimde sentezleme yolunu seçmiştir. Üstelik bu yolu seçen kimi din alimleri sapkınlıkla ve dinden çıkmakla suçlanmasına rağmen Yesevi başarıyla yolunu (tarikatını) kurmuş ve geliştirebilmiştir. Eski Türk inanışlarından, adetlerinden bir kısmını İslam dininin içine dahil ederek, dinlerini yeni değiştirmiş olan Türk topluluklarına dinin özünü yani felsefi yönünü tanıtmıştır.

Türkistan Türklerinin İslam?ı kitleler halinde kabul etmeye başladığı 10. yüzyıl, Türk dünyası için tarihi bir dönüm noktası olmuştur. Bu yüzyıldan itibaren Türkler, kendilerine özgü bir İslamiyet anlayışını benimsemişler, günümüz de dahil olmak üzere, Türklerin sosyal yaşayışları da, kurdukları devletler de, ne eski Türklerinkine, ne de Araplarınkilere benzememiştir.

Yesevi, Arapça ve Farsça'yı çok iyi bilmesine rağmen eserlerini ısrarla Türkçe'de vermiştir.

Yesevi sonrası

Ahmet Yesevi'nin müridleri ve takipçileri ölümünden önce ve ölümünün sonrasında, 12.yy ortalarından itibaren diğer bölgeler gibi Anadolu'ya da gelerek görüşlerini yaymaya devam ettiler.

Ahmet Yesevi'nin ölümünün ardından irşad alan halifeler sırasıyla şöyledir: Mansur Ata, Abdülmelik Ata, Süleyman Hakim Ata, Tac Hoca, Zengi Ata.
Evliya Çelebi?nin Seyahatname'sinde tespit ettiği Yesevi-Bekta-i dervişlerinden bazıları şöyledir: Rumeli'de Sarı Saltuk, Deliorman'da Demirci Baba, Niyazabad'da Avşar Baba, Merzifon?da Pir Dede, Bulgaristan Varna-Batova'da Akyazılı, Bursa'da Geyikli Baba, Abdal Musa, İstanbul Unkapanı'nda Horos Dede, Yozgat'ta Emir Çin Osman, Tokat?ta Gaj-Gaj Dede, Zile?de Şeyh Nusret, Nevşehir'de Hacı Bektaş-ı Veli, Amasya?da İlyas Baba.

Türbesi

Türbesi, Kazakistan'ın güneyindeki Türkistan kentinde 1389 ile 1405 yılları arasında Timurlenk tarafından yapıldı. 2002 yılında UNESCO tarafından dünya tarih eseri olarak kabul gördü. Ahmet Yesevi'nin türbesi Türkiye Cumhuriyeti tarafından Öner Kabasakal'ın Başkanlığı döneminde TİKA marifetiyle yeniden tamir edilmiştir.

Eserleri

Divan-ı Hikmet şiirleri, Türk tasavvuf edebiyatının çok önemli ve bilinen en eski örneklerini içeren kitaptır.
Akaid, İslamın esaslarının yer aldığı temel eseridir
Fakrname öğrencileri tarafından yazılmış ve kendisine mal edilmiştir.
#1 - Mayıs 05 2010, 12:09:09
‎ Unutma! Kendine yarattığın dünyada, içine aldığın tüm vatandaşlar arasında en 'solcu' benim!
Mercey.


Üye:

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.